Atatürk ün abd ye mektubu

Tarih Şubat 1923’te (ülkemizin düşmandan temzlenmesinden dört ay sonra ve Cumhuriyetin ilanından dokuz ay önce) Mustafa Kemal, Amerikan milletine hitaben, Lozan Konferansının kesintiye uğraması vesilesiyle, ABD Senatosuna aşağıdaki mektubu göndermiştir:

Büyük Amerikan Milletine,

Siz zulüm ve zorbalığı kendi vatanınızdan uzaklaştırdınız Siz, uzun ve
kanlı bir mücadeleden sonra kendi özgürlük ve bağımsızlığnızı kazanarak halk egemenliğine dayanan demokratik bir devlet ve güçlü bir uygarlık kurdunuz. Yer kürenin diğer tarafında diğer bir ulus var ki, o da aynı özgürlük, aynı bağımsızlık ve aynı demokrasi uğrunda mücadele ediyor, kan döküyor. Bu ülkünün arılık ve yüceliğine karşı düşüncelerinizi yanıltmak istiyorlar. Bu propagandayı yapanlar, ya bir takım cahil tutucular veya yeni kazandığmız özgürlüğü kaldırmak ve bizi ondan mahrum etmek isteyen gizli ve açık düşmanlarımıza alet oluyorlar. Yalanlara ve iftiralara inanmayınız. Özgürlük ve bağımsızlık uğrunda savaşan ve tıpkı sizler gibi dünyada ilerleme ve adaleti sağlamak için samimi bir surette mücadele eden Türk halkına kalbinizi açık bulundurunuz...

Gazi Mustafa Kemal

Bu mektup, Amerikan Senatosu’nun 26 Şubat 1923 günkü oturumunda, Senatör Mr. Oven’in önerisi üzeine, okunarak zapta geçirilmiştir. Bundan dört hafta sonra, Mustafa Kemal, ünlü ‘TIME’ dergisine kapak olmuştu. Bu ‘Dostuk eli’ne, en anlamlı (!) cevap, tam onbeş buçuk yıl sonra geldi. 10 Kasım 1938’de, Türk Milleti, acıların en büyüğünü yaşıyordu, Atatürk ölmüştü. Durum, bütün ülkelere resmin bildirildi. Afganistan’dan Finlandiya’ya, Japonya’dan Letonya’ya kadar bütün ülkeler cenazeye en büyük seviyede heyetlele katılacaklarını bildirdiler. Atatürk’ün en çok savaştığı ülke olan İngiltere, özel bir zırhlı ile gönderilen ve başında, onun Anafartalar’da denize düştüğü kıtaların komutanı Mareşal Lord Birdwood ve İngiltere’nin Akdeniz Filosu Başkomutanı Oramiral Dudley Pound olmak üzere, kalabalık bir heyet ve 12 subay 60 erlik bir tören kıtası ve 56 mevcutlu bir bando ile katılırken, dünkü düşman Yunanistan, başında Başbakan Metaxas olmak üzere, 12 kişilik yüksek bir heyetle cenaze töreninde bulunacağını açıkladı. ABD’den ise, uzun süre cevap gelmedi. Sonunda, Amerikan Dışişleri Bakanlığı Protokl Dairesi, 18 Kasım 1938’de, Ankara’daki Büyükelçiliği’ne gönderdiği yazıda, törende ABD’yi, sadece Büyükelçi’nin temsil edeceğini bildiriyordu. Yazıda, asıl enteresan (!) olan ifade, şöyle idi:

ABD Büyükelçiliği’nden alınan bir telgrafta Amerikan Hükümeti adına cenaze töreninde kullanılmak üzere, 300 dolarlık bir çelenk yaptırılması için büyükelçiliğe yetki verilmesi önerilmiş; ancak ABD Dışişleri Bakanlığı bu bedeli yüksek buluğundan, büyükelçiliğe 200 dolar harcama yetkisi verilmiştir. (Yazının orjinalinin fotoğrafı, Yankı dergisinde yayımlanmıştır.)